Een populaire planningstechniek bij ondernemers is de schenking met voorbehoud van vruchtgebruik: u schenkt bijvoorbeeld vermogensbestanddelen of aandelen aan één of meerdere kinderen, maar u behoudt zelf het “vruchtgebruik” (de opbrengsten). Uw kind wordt zo pas volledige eigenaar van uw zaak na uw overlijden.

Vaak is een bijkomende wens dat het vruchtgebruik eerst naar de andere huwelijkspartner overgaat, wanneer de schenker overlijdt. Gaat het om een schenking van gemeenschappelijk eigendom, dan is dat eenvoudig te regelen: zo kunt u in uw schenkingsakte een “aanwas van het vruchtgebruik” opnemen waarbij de schenkers als wederzijdse last bij de schenking bedingen dat de begiftigde het vruchtgebruik van de eerst stervende schenker moet overlaten aan de langstlevende van de schenkers. Zelfs wanneer u gehuwd bent met scheiding van goederen, is dit perfect mogelijk.

De aanwas van het vruchtgebruik is niet belast. Ook onder het nieuwe erfrecht blijft ze vrij van erf- en schenkbelasting. Schenkt u iets dat tot uw eigen eigendom behoort, dan is de situatie wél anders.

“Voortgezet vruchtgebruik” voor partners

Vroeger was het eerder complex om eigen eigendom te schenken en het vruchtgebruik ervan aan uw partner toe te kennen. Dat vergde een aparte clausule in uw schenkingsakte, en dus extra administratie.

Onder het nieuwe erfrecht is dit eenvoudiger met de intrede van het “wettelijk toegekend opvolgend vruchtgebruik”. Voortaan is het namelijk zo dat als u op dag van uw schenking gehuwd was, het vruchtgebruik automatisch eerst naar uw langslevende huwelijkspartner gaat.

Drie belangrijke aanvullingen:

• Deze regeling geldt enkel na een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik,
• Huwde u pas na de schenking, dan kan uw huwelijkspartner het vruchtgebruik nooit claimen,
• Als schenker kunt u altijd een testament opstellen waarin u uw langstlevende partner de “voortzetting van het vruchtgebruik” ontzegt.

Uw partner kan het vruchtgebruik afstaan, maar moet daarvoor een punctuele erfovereenkomst bij een notaris afsluiten. De nieuwe regeling geldt uiteraard enkel voor schenkingen na 1 september 2018.

Het “voortgezet vruchtgebruik” geldt ook voor de langstlevende wettelijk samenwonende partner. Alleen is het toepassingsgebied beperkter: zo gaat dit enkel op voor een gezinswoning (en de inboedel), die tijdens het samen wonen zijn geschonken.

Fiscale impact?

Op het voortgezet vruchtgebruik betaalt uw partner wél erfbelasting (tenzij de schenking een eengezinswoning was). De techniek waarbij u een clausule met “terugval van vruchtgebruik” in uw schenkingsbelasting opneemt, wordt daarentegen in het nieuwe erfrecht niet meer belast met erfbelasting, enkel nog met schenkbelasting. Die laatste optie kan daardoor soms fiscaal interessanter uitvallen dan het “voortgezet vruchtgebruik”, maar dat hangt volledig af van uw persoonlijke situatie.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met SBB Accountants & Adviseurs)

Meer info: 016/24.64.85 of www.sbb.be.