Omwille van de groei van Antwerpen zou het Garré overigens niet verbazen mocht het eerste circulaire bedrijventerrein in Vlaanderen over tien à vijftien jaar binnen de stad liggen, weliswaar zonder vermenging met een residentiële component.

Het totale projectgebied van de herontwikkeling gekend als Blue Gate Antwerp Development N.V. beslaat 63 hectaren, de aanpalende petroleum-cluster, met bedrijven als IKO, Q8 en Alca Petroleum niet inbegrepen. IKO nam binnen het projectgebied overigens al 1,5 hectare als uitbreidingszone in. Het heeft een optie op een aanpalend terrein van nog eens 1,2 hectare dat in afwachting als tijdelijke parkeerzone zal worden ingericht.

“Om circulaire economie een kans te geven, moet je over de sectoren heen kijken, moet je nagaan hoe de waardenstromen, waaronder afvalstromen, onderling kunnen worden geconnecteerd. Zo genereert IKO reststromen die elders binnen het projectgebied kunnen worden gebruikt, en omgekeerd. Vergeet overigens niet dat IKO in Antwerpen als onderzoeks- en opleidingscentrum voor de hele groep fungeert”, beklemtoont Garré.

Blue Gate Antwerp Public Holding N.V., bestaande uit stadsontwikkelingsbedrijf AG Vespa, waterwegbeheerder De Vlaamse Waterweg en Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV), beheert de terreinen van de resterende petroleum-cluster en heeft 49% van de aandelen van Blue Gate Antwerp Development N.V. (BGAD) in bezit, dat voor de herontwikkeling en de commercialisatie van de site instaat. Private partners in het publiek/private partnership, met 51% van de aandelen in bezit, zijn DEME Environmental Contractors (DEC), Dredging International en Bopro Sustainable Investments.

Logistiek

Ondanks de ophoging van de terreinen met een drietal meter in combinatie met de aanleg van een groot waterbufferbekken, lijkt Blue Gate Antwerp sociaal op een breed draagvlak te kunnen terugvallen. Een ruim honderd meter groene corridor van 14,8 hectaren verbindt de Hobokense Polder met de stadssingel van Antwerpen. De onlangs ingehuldigde brug van de toekomst verbindt de logistieke zone van Blue Gate Antwerp met de door van Moer uitgebate kade en het gemengd regionaal bedrijventerrein. De 200 meter lange kade, met mogelijkheid tot verlenging met 100 meter, vergde een investering van 12,8 miljoen euro.

Van de 63 hectaren is een kleine 40 hectaren vermarktbaar, grosso modo opgedeeld in een logistieke zone van 10 hectaren en een zone van 30 hectaren die voor Onderzoek & Ontwikkeling (O&O) en productie worden gereserveerd. Van Moer en Montea nemen de uitbating en realisatie van de logistieke zone voor hun rekening. Bpost-dochter CityDepot, reeds van bij de kandidatuurstelling lid van het consortium rond DEME en Bopro, zal er een stadsdistributiecentrum te zullen vestigen.

“De hele zone moet in se als één logistiek projectgebied worden beschouwd dat inzet op circulaire stedelijke mobiliteit, met bijzondere aandacht voor de “last mile”. De terreinen zijn inmiddels opgeleverd, Montea is met de vergunningstrajecten bezig,” zo nog Garré.

Van Moer Logistics, BGAD N.V., VITO en Bopro werken momenteel aan de invulling van een Circular Construction Consolidation Center (CCCC), met de steun van Vlaanderen Circulair, om de lasten van constructietransport op een stad te verminderen en de transportstromen te optimaliseren.

“Op termijn zullen de grondstoffen voor bouwen in de stad goeddeels binnen de stedelijke muren zelf aanwezig zijn (urban mining)”, meent onze gesprekspartner.

O&O en …

De zuidelijke zone van Blue Gate Antwerp vormt het hart van de O&O-component, met BlueChem, de incubator van de chemische industrie en Blue_App, de pre-incubator van Universiteit Antwerpen. Het in aanbouw zijnde BlueChem-pand opent in de lente zijn deuren op het nieuwe eco-effectieve bedrijventerrein. Het gaat om de eerste incubator in Vlaanderen die specifiek focust op inovatie en ondernemerschap in duurzame chemie.

Net als alle andere gebouwen op Blue Gate Antwerp wordt het incubatorgebouw volgens de BREEAM-Excellent norm opgetrokken. BlueChem zal in een mix van flex-plekken, kantoren en labo’s voor starters 3.375 m² beslaan. Het totale investeringsplaatje vertegenwoordigt 11 miljoen euro, waarvan 7 miljoen euro voor de bouwwerkzaamheden. Conform de insteek van Blue Gate Antwerp zal de chemie-incubator vooral inzetten op de valorisatie van afval- en nevenstromen als voortrekker van de circulaire economie. Andere innovatiethema’s zijn procesoptimalisatie en de ontwikkeling van hernieuwbare chemicaliën en duurzame materialen.

De bouw van Blue_App als open innovatie-hub voor onderzoeksprojecten van Universiteit Antwerpen in het domein van de duurzame chemie gaat volgend voorjaar van start. Blue_App zal 4.600 m² tellen, verdeeld over vier verdiepingen, waarin zowel labo’s als kantoorruimtes zullen worden ondergebracht.

… gemengd regionaal bedrijventerrein

De eerste fase van het gemengd regionaal bedrijventerrein is inmiddels bouwrijp. De sanering van tweede fase, nog eens 15 hectaren, zal eveneens twee jaar in beslag nemen.

Peter Garré: “Het gemengd regionaal bedrijventerrein zet in op bedrijven gericht op internationale expansie enerzijds en de stad als afzetgebied en bron van arbeidskrachten anderzijds, steeds met een sterk circulaire insteek. We streven tussen de bedrijven onderlinge synergie-effecten na om kringen te sluiten en waardenstromen onderling te combineren, dit alles met ondersteuning van de aanwezige kennis-, onderzoeksinstellingen en laboratora. We beperken ons daarbij niet zuiver tot de chemie, maar mikken ook op stedelijke distributie en het sluiten van de waardenketen rond water en voeding. Met verschillende geïnteresseerde bedrijven lopen inmiddels gesprekken”.

Het ontwikkelen van dergelijke synergieën binnen een breed eco-concept hoeft overigens niet tot Blue Gate Antwerp beperkt te blijven. Ambitie van Blue Gate Antwerp is uit te groeien tot een platform dat deel uitmaakt van het circulair model dat Antwerpen wordt verondersteld te worden. Bij het aantrekken van de bedrijven zal in samenwerking met de overheid (FIT, stad, Port of Antwerp, POM Antwerpen, …) worden gekeken naar wat de meest geschikte locatie is (Port of Antwerp, Blue Gate Antwerp, bedrijventerrein POM Antwerpen, bedrijventerrein privé-ontwikkelaar, …).

Bedrijven die zich binnen de perimeter van het gemengd regionaal bedrijventerrein Blue Gate Antwerp vestigen worden uitgenodigd aan een park management-structuur deel te nemen, waarin de duurzaamheidsambities liggen verankerd (BREEAM Excellent, onderlinge samenwerking, gebruik warmtenet, gestapelde gemeenschappelijke parking, gemeenschappelijk groen, gezamenlijke energie-aankoop, horeca- en congresfaciliteiten, …).