Over de impact van de corona-crisis op de mobiliteit is de laatste weken al veel geschreven. Op gebied van mobiliteit is er ook plots veel veranderd. Wat ervoor niet mogelijk was bleek het plots wel. Massaal thuiswerken en de auto aan de kant laten staan. Niet meer met zijn allen in de ochtend- en avondspits. Geen onnodige of zogenoemde “niet-essentiële” verplaatsingen met de wagen. Maar ook wandelend of fietsend de eigen streek (her)ontdekken. In het openbaar vervoer, de nieuwe (deel-)mobiliteitsdiensten en de oude vertrouwde taxi het aantal reizigers historisch laag. Mogelijk speelt hier uiteraard de angst voor besmetting

Dat zijn de directe gevolgen van de corona-crisis en de lockdown. Daarvan weten we dat ze hoe dan ook tijdelijk zijn zo lang de lockdown duurt. Maar wat zullen de gevolgen zijn op langere termijn? Nu de versoepeling van de maatregelen is ingegaan kunnen we al merken dat het verkeer drukker wordt. Maar het virus is nog steeds een bedreiging. We zullen ons dus voor langere tijd anders moeten gedragen, zoals voldoende afstand houden. Wat zeker niet evident wordt.

Openbaar vervoer

Als het om mobiliteit gaat zal die voorzichtigheid vooral voor het openbaar vervoer een enorme opgave zijn. De verplaatsingsbehoefte is nu nog maar gestaag aan het groeien, maar wat als straks scholen en kantoren hun deuren volledig weer openen? Het is in de trein, tram, bus of metro toch al nauwelijks te doen om afstand van medepassagiers te houden, laat staan als we weer de spitsen krijgen van voor de crisis.

Een eerste stap werd al gezet door de mondmaskers te verplichten. Een ander besmettingsgevaar in het openbaar vervoer zijn de stoelen, armleuningen, stangen en knopjes, die het virus indirect kunnen overbrengen. Na elk “gebruik” ontsmetten, zoals in supermarkten met winkelwagentjes gebeurt, is niet te doen. Moet je dan ook handschoenen verplichten? Dat zal de reisbeleving niet ten goede komen.

De kans is groot dat reizigers het openbaar vervoer voorlopig vanzelf wel gaan mijden. Dat brengt ons op een tweede relevant punt: zullen de activiteitenpatronen en het mobiliteitsgedrag van mensen blijvend veranderen? Het is te verwachten dat de besmettingsangst als zodanig langzaam wegebt, maar als maatregelen (van verplicht thuiswerken tot bijvoorbeeld verplichte mondmaskers) voor langere tijd drempels opwerpen, kunnen vanzelf nieuwe gedragspatronen ontstaan.

Alles digitaal

Neem het thuiswerken en video meetings. Heel veel werkgevers en werknemers hebben door de lockdown noodgedwongen kennisgemaakt met de mogelijkheden van werken op afstand. Lang niet iedereen is fan van vergaderen via Teams, Skype of andere toepassingen, maar de verplichte kennismaking met deze programma’s zal voor velen toch ook een eye-opener zijn geweest. Gaan die straks nog een uur in de auto zitten voor een vergadering van een half uur?

Ook het on-line shoppen heeft een vlucht genomen. Als mensen nu het gemak ervaren en/of over een mentale drempel heen zijn, zal een deel dan blijvend van deze diensten gebruik maken? En wat zijn dan de effecten op stedelijke distributie? In veel steden zorgen de af en aan rijdende bestelwagens al voor irritaties en gevaarlijke situaties, maar die overlast kan nog flink gaan toenemen.

Nieuwe mobiliteitsdiensten

Een laatste kwestie die we willen benoemen betreft de nieuwe mobiliteitsdiensten, zoals Mobility-as-a-Service (MaaS). Op dit moment is de groep mensen die deze mobiliteitsopties gebruiken nog relatief klein, maar die groep was tot de uitbraak van de corona-crisis zeker aan het toenemen. Deze diensten kennen nu een zware recessie, en dit alvorens de meeste genoeg groei hebben kunnen genereren om rendabel te zijn. Veel MaaS-diensten zijn natuurlijk ook gebaseerd op delen. De vraag is in hoeverre de attitude naar delen als gevolg van de crisis verandert. Zich verplaatsen met de eigen (lease-)wagen, en het liefst nog alleen, lijkt (voorlopig) de veiligste optie.

Neveneffecten

Al deze mogelijke veranderingen kunnen weer leiden tot tal van neveneffecten waarover we ook goed zullen moeten nadenken. We kunnen ervan uitgaan dat de (economische) impact van de crisis aanzienlijk zal zijn en langere tijd zal aanhouden - en dat zal zeker ook een fors effect hebben op de mobiliteit. Wat zijn de lange(re) termijneffecten daarvan op files, luchtverontreiniging en verkeersveiligheid? Welke tendens gaat overheersen: minder auto- en vrachtverkeer door de economische crisis of juist meer autokilometers omdat we het openbaar vervoer mijden en on-line aangekochte goederen thuis laten leveren?

Hoe dit allemaal gaat evolueren, is niet eenvoudig in te schatten. Mogelijks komen er wat verschuivingen maar de auto, het openbaar vervoer of de files zullen deze crisis niet doen verdwijnen. Al had u waarschijnlijk al stiekem gehoopt voor het laatste.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met J&T Autolease N.V. (Antwerpen))

Meer info: 03/544.29.00 of http://www.jentautolease.be.