De impact van toerisme op de landbouw is niet te onderschatten. Er zijn regio’s die meer voedsel produceren voor toeristen dan voor de lokale bevolking. En die druk op lokale voedselketens dreigt alleen maar groter te worden, zeker met steeds moeilijkere oogst-omstandigheden in toeristische bestemmingen (lees: warmere en drogere regio’s)

Daarom promoot de TUI Care Foundation onder meer regeneratieve landbouwtechnieken. Het TUI Field to Fork-project is onderdeel van de strategische Lively Landscape-strategie.

Regeneratieve landbouw gaat een stap verder dan organische of bio-landbouw. Het focust op bodemgezondheid. Het omploegen van grond op industriële schaal is niet goed voor de bodemgezondheid. In de Mediterrane regio’s leidden deze industriële technieken tot mono-cultuur. Als gevolg van de opwarming van de aarde is de laatste twintig jaar sprake van verwoestijning. Deze evolutie zorgt ervoor dat lokale landbouwers, die gekend staan als niet open-minded, alsnog gedwongen worden om te kijken naar regeneratieve technieken, die voor een voedzamere bodem en bijgevolg ook voedzamer eten zorgen.

Het TUI Field to fork-programma telt vandaag zes lopende projecten, in Kaapverdië, Griekenland, Portugal, Colombia, Cyprus en Tanzania.

Doelstelling van het programma is om nieuwe inkomstenbronnen voor lokale landbouwers aan te boren en kortere supply chains met de hotelsector op te zetten De stichting roept de hotelsector dan ook op om ook duurzamer te worden wat de voedselconsumptie en de volledige supply chain betreft.

“Griekenland was een zeer succesvol project en fungeert als rolmodel. Meer dan vijfhonderd landbouwers werden opgeleid, vijf productie-eenheden van regeneratieve landbouw werden opgezet terwijl de nationale toeristische tour nog steeds loopt”, beklemtoont Manuel Ferreira.

Woestijn omtoveren tot vruchtbare grond

In Portugal staat Field to Fork in de beginfase. “Hoewel opgestart in 2024 krijgt het project in het Iberische land nu pas echt vorm. Er is voor dergelijke projecten heel wat setup-time vereist”, legt Ferrreira uit. Ambitie is om 4.000 hectaren aan regeneratieve landbouw te ontwikkelen met de stakeholders in de Algarve en 140 landbouwers op te leiden, zo luidt het. De stichting denkt in samenwerking met tour operators tegen 2027 15.000 bezoekers naar de landbouwtours te kunnen lokken. Plattelandstoerisme zit in de lift en zorgt er mee voor dat toeristen zich bewust worden van hun impact op de lokale agricultuur.

Enerzijds wil de stichting hotel-chefs inspireren om te koken met regeneratieve producten en anderzijds landbouwers de techniek van regeneratieve landbouw aan te leren. Zoals steeds helpt de TUI Care Foundation met de funding en het opzetten van de community. Uitvoering gebeurd door Terra Sintrópica, dat instaat voor het opleiden van landbouwers en voor het inspireren van hotel-chefs in hun restaurant. Terra Sintrópica is een community-driven initiatief die zich richt op regeneratieve processen in droge gebieden. Terra Sintrópica geeft per opleidingstraject een vijftal workshops aan lokale landbouwers.

Horta da Malhadinha, een regeneratief landbouwbedrijf, is met de steun van Terra Sintrópica al zes jaar zijn regeneratieve productie-processen aan het optimaliseren. Daarnaast baat het een vegetarisch restaurant uit. De producten van de vegetarische gerechten die het restaurant serveert komen allemaal uit het veld van de boerderij. De opwarming van de aarde en de mono-agricultuur hebben de laatste decennia geleid tot zeer ongezonde bodems in de Algarve. “Op veel plekken was het onmogelijk om nog te oogsten omdat de planten afstierven, ondanks alle additieven. Dat dwong ons om na te denken over alternatieven om alsnog aan landbouw te kunnen doen. We begonnen met het bewerken van droge, dode grond. Stap 1 in het proces is te starten met grassen. Daarna volgen cactusachtige planten die ruimte maken voor bomen en planten om vervolgens uit te groeien in een biodiverse plantage. We voorzien bomen die zorgen voor schaduw en werken zoals het ecosysteem van een bos werkt. De bodem wordt gevoed en de planten werken samen en helpen elkaar groeien”, weet Nuno Roxo, mede-oprichter van Terra Sintropica, met Portugese passie.

Na zes jaar is er een productie-eenheid die in dorre omstandigheden met een minimaal aan waterverbruik op organische wijze voedzamere producten maakt dan de traditionele mono-agricultuur. Een en ander biedt een mogelijke oplossing voor kleine landbouwers om terug succesvol te kunnen zijn in steeds warmere omgevingen. Grootste probleem van de polycultuur is dat het drie jaar duurt vooraleer de eerste gewassen geoogst kunnen worden. De lokale landbouwers hebben geen drie jaar de tijd om hierin te investeren en moeten hiervoor financieel ondersteund worden.

De innovatieve landbouwer roept luid naar de Europese Unie om het subsidiebeleid anders en regionaler aan te pakken: “Elke grond heeft namelijk zijn eigen noden. We bewijzen hier elke dag dat we van een woestijn landbouwgrond kunnen maken, die bovendien gezonder is dan de monocultuur, zowel voor de bodem als voor de mens, omdat de producten die we oogsten veel voedzamer zijn. Bovendien krijgt elke plant slechts 2.7 liter water per week. In een wereld waar we slim met water en onze middelen moeten omgaan, lijkt regeneratieve landbouw een plaats te hebben, in eerste instantie bij kleine landbouwers in steeds warmer wordende vakantiebestemmingen, waar bovendien de loonkosten niet hoog zijn”.

(Wordt vervolgd)