België staat op de derde plek op de lijst van Europese landen met de hoogste loonkosten. Enkel bedrijven in Denemarken en Luxemburg hebben een hogere loonkost per gewerkt uur. Securex en Starfish Consultancy onderzochten de onderlinge competitiviteit van bedrijven in ons land aan de hand van hun onderlinge loonkostspanning. De totale loonkost per bedrijf werd gedeeld door het totaal aantal gepresteerde uren van hun werknemers. Vervolgens werden de 10% bedrijven met de hoogste loonkost per gepresteerd uur vergeleken met de 10% bedrijven met de laagste loonkost per gepresteerd uur.

Groot potentieel voor verbetering

De loonkostspanning van 4,4 wijst op een groot verschil in loonkosten tussen ondernemingen in ons land, waarbij de 10% bedrijven bovenaan de loonkostschaal gemiddeld 46,80 euro betalen per gepresteerd uur tegenover 10,60 euro bij de 10% bedrijven onderaan de schaal.

Ook ziekte-afwezigheden van lange duur leiden tot hogere loonkost

Er zijn verschillende factoren die de verschillen in loonkost per gewerkt uur tussen bedrijven in België verklaren. Een kwart (24,9%) van deze verschillen kan verklaard worden door factoren waar werkgevers zelf een impact op hebben. Zo hebben verschillende contracttypes een sterke invloed op de loonkost, maar ook de mate van absenteïsme en van verloop of contractbreuk in een onderneming zorgen voor grote verschillen in loonkost per gewerkt uur.

Meer ziekte-afwezigheden resulteren in meer niet-gepresteerde uren terwijl er intussen toch kosten blijven lopen voor de werkgever, waardoor de loonkost per gewerkt uur hoger komt te liggen. Vooral korte ziekte-afwezigheden hebben impact vermits de werkgever dan gewaarborgd loon betaalt.

Toch verhogen ook ziekte-afwezigheden van langer dan een jaar de loonkost per gewerkt uur. Enerzijds door de vervanging van de zieken, die doorgaans meer kost per uur (want vaak overuren en bepaalde duurcontracten). Anderzijds omwille van kosten die de werkgever blijft dragen voor de langdurig afwezige werknemers. Dan gaat het (potentieel) om de groepsverzekering, hospitalisatieverzekering, voordeel in natura voor een bedrijfswagen, kosten voor GSM en IT, anciënniteitspremie, koopkrachtpremies en cadeaucheques.

Meer verloop zorgt voor hogere loonlast

In bedrijven waar meer mensen vertrekken ligt de gemiddelde loonlast ook hoger. De werkgever dient aan de werknemer immers meteen verschillende zaken uit te betalen in het geval van de beëindiging van een contract, zoals vertrekvakantiegeld en het enkel en dubbel vakantiegeld voor de vakantierechten die de werknemer al had opgebouwd voor het volgende kalenderjaar. In geval van beëindiging van het contract op initiatief van de werkgever betaalt deze ook een opzegvergoeding die wordt berekend op basis van de duur van de opzegtermijn en het basisloon van de werknemer.

De factor met de grootste invloed op de loonkost per gewerkt uur is de hoogte van het bruto-loon, maar hier heeft de werkgever minder impact op, tenzij via salarisoptimalisatie.
​

Sterke verschillen tussen regio’s en sectoren

De bedrijven in Brussel hebben met 27,20 euro de hoogste gemiddelde loonkost per gepresteerd uur. Dat komt door de aanwezigheid van grotere bedrijven in de hoofdstad, die gemiddeld hogere bruto-lonen uitkeren, minder met flexi-jobs werken en waar meer ontslagen en contractbreuken plaats vinden. Bedrijven in Vlaanderen volgen kortbij met 26,10 euro per gepresteerd uur. Bedrijven in Wallonië hebben met gemiddeld 20,86 euro de laagste loonkost per gepresteerd uur. De loonkostspanning is wel het hoogst tussen bedrijven in Wallonië, met een factor van 5,06.

Het onderzoek toont ook aan dat de bouwsector en sectoren verwant aan de metaalindustrie met een loonkostspanning van respectievelijk 7,4 en 6,5 de grootste verschillen kennen tussen bedrijven met de hoogste en laagste loonkost. Dat is te verklaren door de grote verschillen in bruto-lonen tussen bedrijven in die sectoren, en in welke mate ze gebruikmaken van verschillende contracttypes zoals leercontracten of tijdelijke contracten. Daarentegen zijn er op vlak van loonspanning kleinere verschillen in de zelfstandige kleinhandel (3,3) en in de horeca (2,17), waar de lonen dichter bij elkaar liggen en bedrijven gelijkaardiger zijn.