Tsjechië herstelde in eerste instantie goed na de crisis van 2009. Midden 2010 voerde de centrumrechtse regering strenge besparingen door om de Tsjechische concurrentiepositie te verbeteren. Daardoor stokte de binnenlandse vraag. Wat het land in die economisch moeilijke tijden overeind hield, was de Tsjechische export. Maar in 2012 daalde ook de uitvoer sterk. Samen met de wereldwijde economische malaise en het strenge besparingsbeleid leidde dat Tsjechië naar een recessie.

Diezelfde regering kwam in 2013 ten val door aanhoudende corruptieschandalen. De interim-regering, en in haar voetsporen het nieuwe bestuur, gooide het roer resoluut om. Ze schroefde de strenge besparingen terug en creëerde zo meer economische ademruimte.

Ook de Tsjechische centrale bank deed haar duit in het zakje om de crisis te lijf te gaan. Ze voerde een devaluatie door om de export te stimuleren. Intussen is de recessie achter de rug en vertoont de Tsjechische economie tekenen van herstel. De grote motor van die heropleving is de industrie, vooral dan de historisch sterke automobielindustrie. Maar ook het stijgende consumentenvertrouwen speelt een aanzienlijke rol.

Net zoals de overheid hield de bevolking namelijk de knip op de portemonnee tijdens de moeilijke periode. Tsjechen zijn sowieso eerder spaarders dan leners. Nu de regering meer ruimte laat, stijgen de uitgaven van de Tsjechische bevolking en bedrijven opnieuw. Dat maakt het moment geschikt om in Tsjechië economische activiteiten op te starten.

Open economie

De open economie is een van de grote aantrekkingspunten van de Tsjechische markt. Tsjechië is een van de eerste landen die na de val van het communisme de stap heeft gezet van centrale naar vrije economie. De invloed van het communistische verleden speelt 25 jaar na datum geen rol van betekenis meer, maar blijft wel op de achtergrond aanwezig.

Door die snelle overstap heeft Tsjechië nog altijd een van de hoogste inkomens per capita in vergelijking met andere Centraal- en Oost-Europese landen. Dat maakt de markt nog interessanter. Het BBP ligt weliswaar lager dan in België, maar Tsjechië is zeker geen achtergestelde regio.

Zuurstof voor ondernemers

Vandaag is globaal gezien zowat de helft van de industrie in buitenlandse handen. De sterke automobielindustrie is daar een mooi voorbeeld van. Tsjechië heeft natuurlijk zelf ook concerns, waarvan de Agrofert-groep een belangrijk voorbeeld is. De groep is actief in landbouw, voeding en chemie.

Zijn oprichter, Andrej Babiš, is niet enkel de huidige minister van Financiën, hij staat ook aan het hoofd van de populairste politieke beweging, ANO. Volgens de peilingen zou ANO nu zelfs de grootste partij van het land zijn. Babiš wil het land op dezelfde manier als zijn bedrijf leiden. De nieuwe maatregelen hebben het ondernemersleven nieuw leven ingeblazen.

Ideale uitvalsbasis

De ligging van Tsjechië is ideaal: centraal, net zoals Vlaanderen. Ook Tsjechen benutten die troef optimaal, wat hen een sterke band oplevert met enerzijds Rusland en andere Centraal- en Oost-Europese landen, anderzijds met Duitsland en Oostenrijk. Die laatste twee landen blijven belangrijke handelspartners. Dankzij die goede relaties is Tsjechië de ideale uitvalsbasis in de regio.

Sterke erfenis uit industriële geschiedenis

Een andere troef van Tsjechië zijn de hoog opgeleide inwoners. Al ten tijde van het Habsburgse rijk was Tsjechië een van de industriële hubs van Europa. Tsjechen waren toen al hooggeschoold, en dat zijn ze nog steeds. In Tsjechië zijn zelfs technologische projecten aan de gang die in Vlaanderen nog niet leven.

Daarom staan Tsjechen erop dat hun buitenlandse zakenpartners hen en hun werkwijze respectvol behandelen. Als iemand uit bijvoorbeeld West-Europa een nieuwe aanpak voorstelt, houden ze uit beroepstrots liever vast aan de manier die zij kennen - en die goed werkt. Maar als ze iets voor het nieuwe voorstel voelen, testen ze het achteraf wel uit en vullen ze aan met eigen ervaringen en oplossingen. Zo bewijzen ze hun waarde en vakmanschap.

Die sterke profielen bieden mooie kansen voor Vlaamse bedrijven. Denk maar aan het hernieuwbare energiebedrijf Vyncke. Dat kwam oorspronkelijk naar Tsjechië voor een productie-afdeling, maar intussen heeft het ook Tsjechische ingenieurs in dienst.

Bovendien gaat hun talenkennis erop vooruit. Waar Tsjechen vroeger als enige buitenlandse taal Duits kenden, begint nu Engels ingeburgerd te geraken. Als een bedrijfsleider zelf geen Engels spreekt, is er altijd wel iemand in het bedrijf die kan vertalen. Dat maakt akkoorden sluiten en handel drijven veel makkelijker.

Centraal-Europese Vlamingen

Tsjechen en Vlamingen hebben veel gemeen. Een Tsjech is een echte Europeaan met een Vlaamse mentaliteit. Het zijn harde werkers. Net zoals Vlamingen zijn Tsjechen gesteld op hun vrije tijd en houden ze van feesten. En net zoals Vlaanderen is Tsjechië vaak overheerst door andere landen: het Habsburgse rijk, het nazistische Derde Rijk, de USSR, … Dat bezorgde hen een underdog-gevoel, iets wat Vlamingen herkennen.

Als consument zijn Tsjechen eerder chauvinistisch, zowel wat producten als bedrijven betreft. Als ze de keuze hebben tussen een buitenlands en een Tsjechisch product, kiezen ze meestal het laatste. Dat heeft ook te maken met hun prijsbewustzijn: Tsjechische producten zijn vaak goedkoper. Dat ze op de prijs letten, wil natuurlijk niet zeggen dat kwaliteit geen beslissende factor is.

Goede afspraken, goede vrienden

Omwille van hun onderlinge gelijkenissen, werken Vlamingen en Tsjechen doorgaans goed samen. Wie in zee gaat met een Tsjechisch bedrijf, heeft er een betrouwbare handelspartner bij. De wederzijdse verwachtingen over de samenwerking duidelijk afstemmen is echter cruciaal. Tijdens onderhandelingen is al vaker gebleken dat Tsjechen vanuit een samenwerking naar een zeer breed partnership willen, terwijl Vlaamse ondernemers dat eerder afgebakender zien. Spreek dus alles goed af, tot in de details.

Zodra dat gebeurd is, lopen samenwerkingen doorgaans goed. Tsjechen verwachten van hun zakenpartners dat ze de samenwerking levend houden. Geregeld terugkeren om je handelspartners te spreken, is aanbevolen. Door de nabijheid hoef je daar geen zeeën van tijd voor uit te trekken. Een vlucht duurt amper anderhalf uur en er zijn er meerdere per dag vanuit Brussels Airport of Charleroi.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Flanders Investment & Trade)

Meer info: www.flanderstrade.be.