Studies van onder meer het Vlaams Instituut voor de Logistiek (VIL) bewijzen dat onze logistieke sector klaar is voor de grote doorbraak van de e-commerce. E-commerce zal de markt ongetwijfeld een economische toegevoegde waarde bieden. Er is echter een kritische noot: ook al heeft Vlaanderen de mogelijkheden en een groot potentieel, de regio blijft een beetje achter als vestigingsgebied van de distributiecentra voor de e-commerce. Hiervoor zijn verschillende redenen, maar het komt vooral door het gebrek aan steun van de overheid. Vlaanderen komt slechts op de 6e plaats als vestigingsplaats, achter Rijnland-Palts en Saarland in Duitsland en het Zuiden en Westen van Nederland.

Vlaanderen heeft echter wel de troeven: een centrale ligging, vlak bij de markt en goed ontwikkelde netwerken. De zwakke punten: de verkeersopstoppingen, de kosten van arbeid, het gebrek aan magazijnen en gronden op de verkeersader Antwerpen-Brussel en een te weinig gestructureerde begeleiding van de overheid aan de buitenlandse investeerders. De combinatie tussen fysieke winkels (vanwege de bevolkingsdichtheid in Vlaanderen) en de e-commerce is een kans voor Vlaanderen. Maar de salariskosten, het aanbod van gronden en een goed investeringsklimaat zijn essentieel en op die punten kan/moet de overheid ingrijpen

E-commerce in de lift, maar Belgische webshops hebben te weinig inbreng

Comeos, de federatie voor handel en diensten, maakte begin dit jaar nog bekend dat de on-line handel in ons land goed is voor 7,13 procent van de totale omzet van de retai-lsector. Vorig jaar was dat nog 6,44 procent. Cijfers die aantonen dat e-commerce groeit, maar dat geldt niet alleen voor de Belgische markt. Uit het onderzoek van Comeos blijkt dat 46,8 procent van de on-line aankopen door de Belgische consumenten gebeurt bij de buitenlandse webshops. Ook dat aandeel groeit verder - in 2015 zelfs met 11 procent. Cijfers die concluderen dat de e-commerce-sector in een lift zit, maar met te weinig inbreng van onze webshops.

Waarom zijn buurlanden de grootste concurrenten?

Maar waarom worden grote distributiecentra vooral opgericht net over de grens in onder andere Nederland en Duitsland? In een erg uitgebreide studie van het VIL namen ze 21 locatiefactoren onder de loep waarbij rekening werd gehouden met verschillende factoren: van arbeidskosten tot de prijs van gronden, van de competenties tot het investeringsklimaat, van nabijheid tot de markt tot congestie.

In deze testen behaalde Vlaanderen de zesde plaats binnen de 44 geteste regio’s. Een goed resultaat zou je denken, maar toch is er een grote kanttekening. De vijf regio’s die beter scoren zijn onze buurlanden. De hele Top 10 bestaat trouwens uit landen die ons omsingelen. Vlaanderen scoorde vooral goede punten op vlak van marktnabijheid en distributie-infrastructuur. Veel minder is het gesteld met onze operationele kosten voor een distributiecentrum, beschikbaarheid van magazijnen en grond op goede locaties. Ook logistieke competenties en het investeringsklimaat scoorden slechte punten.

Tekort aan heftruckchauffeurs

Vooral de logistieke loonkost en de reglementering op het nachtwerk blijven dus een groot nadeel. Maar waarom is die factor zo doorslaggevend? Nachtarbeid kan in e-commerce omgevingen tot tien keer meer capaciteit bieden. Nederland is hier zeer sterk in, waar men werken met een systeem voor interim-arbeid.

Andere zwaktes uit de SWOT-analyse van het VIL zijn onder meer de files, de hoge loonkost - vooral in de haven - en het tekort aan (heftruckchauffeurs) en magazijnverantwoordelijken. Bovendien is er een gebrek aan ruimte waar grote distributiecentra kunnen worden gebouwd, en dat is noodzakelijk voor grote e-fulfilmentcentra.

Nood aan e-commerce opleidingen op bachelor-en master-niveau

Ook op gebied van kennis en expertise komt ons land te kort in vergelijking met de concurrerende landen. We moeten nog veel leren op vlak van e-commerce. Zo zouden er meer opleidingen op bachelor- of master-niveau moeten komen rond e-commerce. In Nederland zijn die er wel. Hoe organiseer je een e-fulfilment operatie het best? Hoe maak je een web-winkel? In België zijn er enkel studiedagen. Dat is niet voldoende.

Opportuniteiten? Die zijn er ook natuurlijk!

Uiteraard zijn er ook nog opportuniteiten die zeker het vermelden waard zijn. Het e-bestedingsprofiel in ons land stijgt, en dat is al een belangrijke stap. Ook heeft ons land een positieve ervaring met on-line aankopen. We hebben bijvoorbeeld een gunstigere positie dan het Verenigd Koninkrijk. De Amerikaanse reflex is nochtans, wanneer ze iets willen doen in Europa, om direct aan Verenigd Koninkrijk te denken. Maar ze onderschatten het grote nadeel met het feit dat Engeland een "eiland" is. Die plaats kan/moet België prominenter overnemen.

Een Amerikaanse studie bewijst dat "next day delivery" in Europa mogelijk zou zijn met 11 distributiecenntra geografisch verspreid over het hele continent. En met vier centra - één in de Benelux, één in het Oosten, één in Zuid-Frankrijk of Noord Spanje en één in Italië - kan je 81 procent van de producten binnen de 24 uur leveren, 93 procent binnen de 48 uur en 98 procent binnen de 72 uur. We moeten vandaag inzetten op onze logistieke expertise en backbone. Ook KMO’s moet gestimuleerd worden om meer in te zetten op e-commerce.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met B-Close N.V.)

Meer info: 02/245.26.65 of http://www.b-close.be.