Wereldwijd zijn 39 miljoen blinden, negentig procent daarvan woont in de ontwikkelingslanden. Zowat 80% van de gevallen van blindheid kunnen worden voorkomen of genezen door relatief eenvoudige en goedkope ingrepen. Voornaamste oorzaken van blindheid zijn cataract, glaucoom, trachoom, Vitamine A-tekort en rivierblindheid. Afrika worstelt met heel wat aangeboren cataract. Zowat 80% van alle interventies van Light of the World in de drie focuslanden hebben te maken met cataract, dat via operatief ingrijpen met succes kan worden verholpen.

De NGO werd vorig jaar opnieuw voor een termijn van tien jaar door de overheid erkend. Zusterorganisaties zijn actief in zes Europese landen (Nederland, Oostenrijk, Tsjechië, Duitsland, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk). Elke organisatie heeft zijn eigen focuslanden en werkingsaccenten. Onderling worden kennis en soms ook projectsteun uitgewisseld. Light for the World werkt op twee belangrijke assen, met name de medische zorgverstrekking enerzijds, het inclusief onderwijs voor blinde of slecht ziende kinderen anderzijds.

Social franchising

Exponent van de medische zorgverstrekking is de oprichting, in partnership, van ophtalmologische ziekenhuizen of de ondersteuning van bestaande ziekenhuizen, met sterke focus op de opleiding van de lokale mensen (technisch, medisch, financieel, management-matig, …). In 2009 herstructureerde Light for the World voor het eerst een bestaand ziekenhuis in Lubumbashi.

“Toen vonden er jaarlijks tweehonderd operaties plaats. Dat aantal is, dankzij de nieuwe organisatie en procedurele aanpak, tot tweeduizend opgelopen,” weet Isabelle Verhaegen, algemeen directeur van de NGO.

Het werkingsmodel werd intussen overgeënt op een nieuw ziekenhuis dat Light of the World in 2011 in Likasi opzette, in nauwe samenwerking met een lokale congregatie. Die aanpak werd in een model van social franchising gegoten dat intussen ook in Kolwezi werd toegepast.

De NGO werkt doorgaans samen met lokale congregaties die de terreinen ter beschikking stellen. Light of the World zoekt de financiële middelen bij elkaar en tekent voor de personeelsopleiding.

Zowat 30% van de inkomsten puurt Light of the World uit overheidstoelagen. De rest wordt bijeengesprokkeld bij zowat 20.000 particuliere donateurs en mecenassen. Voor het vorig jaar in gebruik genomen oogziekenhuis in Kolwezi, ging de organisatie voor het eerst op zoek naar structurele sponsors. Ex-brouwer Luc Van Honsebrouck droeg 250.000 euro aan. Het totaalbudget (bouw en operationele kost gedurende vijf jaar) vertegenwoordigde 1 miljoen euro.

“Bedoeling is de ziekenhuizen binnen de vijf jaar zo goed als zelfbedruipend te maken. Zo goed als omdat steeds een structureel tekort van ongeveer 20% zal blijven bestaan wegens gratis verzorging van de allerarmste patiënten en kinderen beneden de vijftien jaar. Binnen het social franchising-model hanteren we bovendien het Robin Hood-principe. Dankzij de Europese kwaliteitsnormen die op verzorgingsvlak worden gehanteerd, weten we de begoede klasse aan te trekken die extra betaalt en zodoende de verzorging van de armen financiert,” zo nog Verhaegen.

Aan elk ziekenhuis is bovendien een optiekzaak verbonden, die voor 40 à 50% van de inkomsten zorgt.

Drie nieuwe vijfjarenprojecten in Congo …

In het Congolese Mbiji-Mayi in de provincie Oost-Kasaï wil Light for the World een opthalmologisch ziekenhuis optrekken, vergelijkbaar met dat in Kolwezi. Een Hongaarse oogarts is er al actief, zij het in een beperkte accommodatie. Wegens de aanwezigheid van bepaalde basisapparatuur blijft de totaalinvestering tot 650.000 euro beperkt. Temeer daar met de steun van de Nederlandse Evangelische Omroep al een deel van het gebouw werd gerealiseerd.

Naast de centrale oogziekenhuizen, neemt Light for the World zich voor personeel van de lokale gezondheidscentra in de regio rond Lubumbashi, Likasi en Kolwezi op te leiden in het licht van een ruimere sensibilisering. Bedoeling is ook aan die centra de basisinstrumentaria voor eerstelijnsdiagnose ter beschikking te stellen.

“In de regio Lubumbashi mikken we in eerste instantie op vijftien centra en even veel in de omgeving van Kolwezi,” aldus de algemeen directeur.

Voorts wil de NGO meer expertise binnen de oogzorg brengen op secundair niveau, zeg maar bij de districtsziekenhuizen die voor de behandeling, met uitzondering van operatief ingrijpen, moeten instaan. Voor operatief ingrijpen kunnen ze de patiënten naar het derde niveau door verwijzen. Dat zijn de gespecialiseerde oogklinieken. De eerste twee districtshospitalen, waarmee structureel zal worden samen gewerkt, worden later dit jaar geselecteerd.

“Onze ambitie is in Congo binnen vijf jaar te kunnen terugvallen op de diensten van 120 lokale gezondheidscentra en acht districtshospitalen,” onthult Hilde Goeminne, verantwoordelijk voor externe relaties.

Een derde Congolees project bevindt zich nog in de conceptfase. Light for the World is, met instemming van de Congolese overheid, voornamelijk in het zuiden van het land actief. Met een nieuwe kliniek in Mbuji-Mayi schuift het actierrein iets meer noordwaarts op. Onderzocht wordt evenwel of in Zuid-Congo in de toekomst met satellietvestigingen kan worden gewerkt.

… twee in Tanzania en Rwanda

In Tanzania werkt Light for the World structureel samen met CCBRT (Comprehensive Community Based Rehabilitation in Tanzania), van oorsprong een oogziekenhuis dat intussen op alle handicaps werkt, het tertiair hospitaal Kilimanjaro Christian Medical Center (KCMC) en Tanzania Society for the Blind (TSB).

Hilde Goeminne: “In Tanzania wensen we twee bijkomende regio’s aan te boren, naast Dodoma en Morogoro waar we reeds actief zijn. Bedoeling is er een oogarts en verplegend personeel op te leiden in twee districtshospitalen, waar mogelijk ook oogoperaties zouden kunnen worden uitgevoerd. Om kinderen met gezichtsproblemen in schoolverband te detecteren, schakelen we reizende leraars in die hen voor gratis verzorging kunnen doorverwijzen voor behandeling naar CCBRT en KCMC. Die reizende leraars worden ook ingeschakeld met het oog op inclusief onderwijs. Ze leren kinderen met gezichtsproblemen braille aan, tonen hen hoe met versterkende apparatuur te werken of hoe in huiselijk verband te functioneren. Aan dit vijfjarenproject kleeft een prijskaartje van 450.000 euro per jaar”.

In Rwanda heerst een sterk tekort aan oogdruppels. “Light for the World wil er in een bestaand tertiair hospitaal een oogdruppelproductie-eenheid annex distributiecentrum ontwikkelen. Voorts zullen we er ook werk maken van de oprichting van gezondheidscentra, met diagnosemogelijkheden. Een en ander vergt een jaarlijkse investering van 300.000 euro,” besluit Isabelle Verhaegen.