De federale regering heeft in het Zomerakkoord de mogelijkheid gecreëerd voor ondernemingen om een deel van hun winst aan hun werknemers toe te kennen. Volgens het ontwerp van wetgeving zal deze bonus voordelig worden belast en de werkgevers hoeft er geen RSZ-dragen op te betalen. Ook de administratieve verplichtingen worden eenvoudig gehouden, zeker als alle werknemers dezelfde winstpremie krijgen. Deze winstpremies zullen kunnen worden betaald vanaf 1 januari 2018, voor de winst verbonden aan een boekjaar afgesloten vanaf september 2017. Deze bespreking geldt onder voorbehoud van publicatie van de wetgeving in het Belgisch Staatsblad.

Een winstpremie is een geldsom, ze wordt toegekend als percentage van het loon van de werknemers of als bedrag. De premie dient steeds om alle werknemers binnen de onderneming (of de groep van ondernemingen) te worden toegekend.

Deze nieuwe premievorm is niet te verwarren met die andere bonus, de niet-recurrente resultaatsgebonden bonus (loonbonus, betaald in uitvoering van CAO 90). Voor die laatste moeten eerste objectieve en vooraf bepaalde collectieve doelstellingen in de onderneming (of groep van ondernemingen) worden behaald.

De formaliteiten en verplichtingen voor een werkgever om een winstpremie toe te kennen, verschillen naargelang het gaat om een identieke of een gecategoriseerde winstpremie.

In beide gevallen betreft het een exclusief initiatief van de werkgever. Ingeval van de identieke winstpremie wordt de invoering beslist bij een gewone meerderheid van de (buitengewone) algemene vergadering. De invoering van een gecategoriseerde winstpremie is afhankelijk van het afsluiten van een CAO op ondernemingsniveau of via een toetredingsakte (als er geen vakbondsafvaardiging is). Bij de identieke winstpremie dienen de werknemers schriftelijk (via e-mail, intranet, …) over de beslissing worden geïnformeerd.

In beide gevallen mag het jaarlijks toe te kennen bedrag (in totaal) maximum 30% van de bruto-loonmassa van het betrokken boekjaar bedragen. Bij de identieke winstpremie krijgen alle werknemers hetzelfde bedrag of hetzelfde percentage van hun loon toegekend. Bij de gecategoriseerde winstpremie wordt een ander bedrag of percentage per categorie werknemers toegekend.

De RSZ beschouwt de winstpremie (zowel de identieke als de gecategoriseerde) niet als loon. Er zijn dus geen RSZ-werkgeversbijdragen op verschuldigd. De werknemer betaalt wel een solidariteitsbijdrage van 13,07%.

Fiscaal wordt er, bij de toekenning van de premie, een inhouding van 7% gedaan door de werkgever. Die inhouding werkt bevrijdend, d.w.z. dat de werknemer deze premie dus niet meer in zijn aangifte in de personenbelasting moet opnemen.

Een KMO-werkgever kan er ook voor kiezen om de winstpremie toe te kennen in de vorm van een “investeringsspaarplan”. In dat geval wordt de winstpremie niet effectief uitbetaald maar door de werknemers opnieuw aan de vennootschap ter beschikking gesteld (in de vorm van een niet-achtergestelde lening). De werknemers krijgen jaarlijks een intrestvergoeding ter compensatie. Na een termijn van twee à vijf jaar wordt de premie dan alsnog uitbetaald. In dit geval bedraagt de fiscale inhouding 15%.

Door zijn (para)fiscale behandeling onderscheidt de winstpremie zich ook van de loonbonus. Werkgevers die een loonbonus toekennen betalen daar immers wel een bijzondere RSZ-bijdrage van 33% op en de werknemers zijn, net zoals bij de winstpremie, een solidariteitsbijdrage van 13,07% verschuldigd. De loonbonus is vrijgesteld van belastingen. Dit alles geldt op voorwaarde dat de toegekende loonbonus een jaarlijkse bepaald grensbedrag per werknemer niet overschrijdt. Voor het inkomstenjaar 2017 ligt dat grensbedrag op 3.255 euro bruto.

Wat de winstpremie betreft, moet ook rekening worden gehouden met volgende elementen:

• De winstpremie kan niet worden toegekend ter vervanging van bestaand loon of bestaande loonsvoordelen. Het moet dus gaan om een bijkomende premie.
• De premie kan enkel toegekend worden aan werknemers. Bedrijfsleiders zijn van dit voordeel uitgesloten.
• Een werkgever kan jaarlijks beslissen om al dan niet een winstpremie toe te kennen. De eenmalige toekenning creëert dus geen verworven rechten voor de werknemers.
• De winstpremie kan bovenop andere koopkrachtverhogingen worden toegekend.