In de periode 2012-2014 werkte Luc Ketele anderhalf jaar als commercieel afgevaardigde voor een bedrijf dat AED-toestellen verkocht in België. Hij botste toen vaak op een muur van onwetendheid bij ondernemers. Ook de lauwe reacties bij verschillende ministerkabinetten en sportfederaties stootten hem tegen de borst. Ketele voelde dat er behoefte was aan meer bewustmaking. Toen hij in contact kwam met dr. Rufij Baeke uit Kaprijke, die zich lokaal al sterk maakte voor meer hartstarters, ontstond het idee om samen te werken. Zo werd in 2016 HeartSaver opgericht met hartspecialist professor dr. Pedro Brugada als peter. Van bij de start was het de ambitie van HeartSaver om het aantal hartstarters in België te verdubbelen.

“In 2007 werd een wet gestemd waardoor elke burger een publieke hartstarter mag gebruiken. Veel steden en gemeenten hebben er toen voor gekozen om een hartstarter te installeren op plaatsen waar veel mensen komen, zoals openbare gebouwen, sportvelden, zwembaden, recreatiedomeinen, … Toch vindt ongeveer 70% van de hartstilstanden thuis plaats of dichtbij huis. Daarom wil HeartSaver vooral meer AED-toestellen in de buurt van woonwijken”, vertelt Ketele.

Hartmassage en AED

Bij een hartstilstand is snel hulp bieden van cruciaal belang voor de overlevingskansen. Die stijgen aanzienlijk als het slachtoffer meteen hartmassage krijgt en als er een hartstarter kan worden aangekoppeld om het hartritme te herstellen.

“Door een snelle reanimatie en het gebruik van een hartstarter stijgen de overlevingskansen naar 60 à 70%”, weet Marc Geenen, bestuurder van HeartSaver.

Geenen is woordvoerder van de Vlaamse Vereniging voor Sportgeneeskunde en de Vereniging voor Sport- en Keuringsartsen (SKA). “In 2017 heeft SKA het Sportcardiaal Actieplan (SCA) opgestart om hartstilstand in de sport meer onder de aandacht te brengen. Aanvankelijk waren we koele minnaars van hartstarters omdat veel mensen denken dat ze geen hartmassage hoeven te geven als er een AED in aantocht is. Niets is minder waar. Je moet altijd meteen hartmassage starten. Kan iemand intussen een hartstarter halen, dan kan dat toestel de overlevingskansen nog aanzienlijk verhogen. Het in een en/en-verhaal”, benadrukt Geenen.

Eenvoudige, veilige toestellen

Marc Geenen: “Wanneer iemand instort, niet meer bij bewustzijn is en niet of amper ademt, moeten omstaanders 112 bellen en meteen starten met hartmassage. Daarbij druk je de borstkas 100 keer per minuut vijf tot zes centimeter diep in, op het ritme van “Staying Alive” van The Bee Gees. Mond-op-mond beademing is niet nodig. Kan iemand een hartstarter laten aanrukken, des te beter. Dat toestel analyseert om de twee minuten het hartritme en zal op basis daarvan al dan niet een stroomstoot toedienen. Jammer genoeg zijn mensen vaak bang om fouten te maken. Ten onrechte, want eigenlijk kun je niets verkeerds doen. Hartstarters zijn bovendien veilig voor slachtoffer en helper. Die moet gewoon de gesproken instructies van het toestel volgen. Het is een misvatting dat je een ingewikkelde cursus moet volgen om hartmassage te geven of om een hartstarter te gebruiken”.

HeartSaver pleit niet alleen voor meer hartstarters op bereikbare plaatsen, maar ook voor een betere signalisatie. “Het zou in ieders belang zijn mochten de hartstarters op voorspelbare plaatsen hangen, zoals kerken, winkelketens of apotheken. Zo zouden mensen geen kostbare tijd verliezen met het zoeken naar een AED-toestel. Er is ook behoefte aan een app die alle publieke hartstarters in ons land kent”, verduidelijkt ceo Luc Ketele.

Ook AED Burgerhulpverlening staat in zijn kinderschoenen in België. Gelukkig blijkt EVapp V.Z.W. daar nu verandering in te brengen.

Fundraising

HeartSaver investeert heel veel tijd in fundraising. Organisaties die financiële steun willen om een hartstarter te kopen en te installeren, kunnen rekenen op de steun van HeartSaver. De V.Z.W. probeert dan via lokale ondernemers en service clubs geld op te halen voor de aankoop en het onderhoud van een hartstarter. Het fundraising-project van HeartSaver werd door Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits opgenomen in het beleidsplan “reanimatielessen op school”. Een degelijke hartstarter kost ongeveer 1.500 euro, zonder BTW. Voor een buitenmuurkast betaal je zowat 500 euro, exclusief BTW.

HeartSaver werkt met muurkasten van ROTAID. Zoll is de voorkeurspartner voor fundraising, verkoop en leasing van hartstarters.

Sinds deze maand kun je via HeartSaver, in samenwerking met CardiAid, een hartstarter huren, zowel voor de korte (minstens een week) als voor de lange termijn (zes jaar).

HeartSaver houdt ook nieuwe toepassingen in het oog. Zo moet het perfect mogelijk zijn om hartstarters toe te rusten met een tracking-systeem. Een ander idee is om in de toekomst drones met hartstarters in te zetten. Die drones kunnen veel sneller ter plaatse raken dan een ambulance. Maar dat is voorlopig toekomstmuziek.

Dat het lobbywerk van HeartSaver intussen zijn vruchten afwerpt, bewijst de BTW-verlaging die sinds 1 januari 2018 van kracht is. Daardoor betaal je voor hartstarters, muurkasten en service-contracten niet langer 21% maar 6% BTW.