Vandaag doet niets het vermoeden, maar Zuid-Korea was in de jaren ’50 van de vorige eeuw één van de armste landen ter wereld. De bloedige burgeroorlog (1950-1953) tussen Noord- en Zuid-Korea had diepe sporen nagelaten op beide delen van het Koreaanse schiereiland. Zo lag Seoel volledig in puin. In 2010 werd diezelfde stad niettemin uitgeroepen tot “World Design Capital” terwijl Zuid-Korea intussen al jaren lid is van de G20.

Work, sleep, repeat

De grootste verdienste van de Zuid-Koreaanse overheid is dat ze in de tweede helft van de 20^ste eeuw het tij volledig wist te keren door de bevolking gedurende decennia achter één doel te scharen: samen aan de toekomst werken. De industrialisatie en economische diversificatie waren enkel mogelijk doordat er een groot draagvlak voor was en de Zuid-Koreanen generaties lang leefden om te werken. Het was pas in juli 2008 dat president Moon Jae-in de maximale duur voor een werkweek terugbracht naar 52 uur. Daarvoor was dat nog 68 uur. De unieke arbeidsethos en drang om vooruitgang te boeken, is ongetwijfeld één van de sleutelelementen van het succes van het economische inhaalmanoeuvre, ook wel het Mirakel aan de Han-rivier genoemd.

“Chaebols” als drijvende kracht

Tussen 1946 en 1978 kreeg Zuid-Korea als strategische bondgenoot van de VS in de Koude Oorlog ongeveer 60 miljard dollar aan steun van de Noord-Amerikanen. Dat is bijna evenveel als alle Afrikaanse landen samen in dezelfde periode. Met dat geld werd de wederopstanding ingezet. In de eerste plaats door een gunstig investerings- en belastingsklimaat te creëren voor de zogeheten “chaebols”. Dat zijn de typische Zuid-Koreaanse conglomeraten die door machtige families worden gerund. Met de hulp van de overheid groeiden die op enkele decennia uit tot ware mega-bedrijven. De bekendste - en grootste - zijn Samsung, Lotte, LG, SK en Hyundai.

Op vandaag hebben de “chaebols” nog veel economische macht in handen. Verschillende presidenten probeerden, met wisselend succes, hun invloed in te perken. Belangrijk element daarbij is dat de grote “chaebols” zich niet tot één sector beperken. Samsung is bijvoorbeeld veel meer dan een technologiebedrijf. Zuid-Koreanen kunnen geboren worden in een medisch centrum dat eigendom is van Samsung, daarna leren lezen en schrijven met Samsung-tablets en hun universitaire studies voltooien aan de prestigieuze Sungkyunkwan Universiteit, die nauwe banden heeft met Samsung. Maar daar stopt het niet. Samsung bouwt ook appartementsgebouwen en bezit zelfs uitvaartcentra. Sommige Zuid-Koreanen zijn bij wijze van spreken verbonden met Samsung van bij de geboorte tot hun dood. Economen schatten het aandeel van Samsung in de Zuid-Koreaanse economie op 15%.

Buitenlandse spelers zijn in Zuid-Korea meer dan welkom. Vele bedrijven maken ook van de aanwezigheid van de “chaebols” gebruik om complementaire diensten of producten te leveren, zodat de grote conglomeraten geen concurrenten maar klanten worden. Wie de markt leert kennen, ziet al snel opportuniteiten.

Nieuwe dynamiek, nieuwe kansen

De verwachte groeicijfers voor 2018 en 2019 liggen rond de 2,7%, bijzonder laag naar Zuid-Koreaanse normen. Dat komt grotendeels doordat het land een bijzonder exportgerichte economie heeft. Vandaag is Zuid-Korea de op vijf na grootste exporteur ter wereld, maar het opkomende protectionisme in belangrijke markten zoals de VS en een vertraagde groei bij grootste afnemer China - 25% van alle export gaat naar de overzeese buur - knagen aan de groeicijfers. Ook de handelsoorlog tussen de VS en China speelt in het nadeel van de Zuid-Koreaanse economie. Tot slot zijn er ook op het thuisfront nog enkele knelpunten.

Binnenlandse uitdagingen

De werkloosheid is een groot probleem in Zuid-Korea, zeker bij de jeugd. Sommige bronnen schatten die op een onrustwekkende 20%. Daarnaast heeft het land de snelst groeiende vergrijzing van alle OESO-landen. Tegen 2060 zouden de 65-plussers meer dan 40% van de bevolking uitmaken. Nu al zijn er meer zestigers aan het werk dan twintigers, want het officiële pensioen is voor velen onvoldoende om de eindjes aan elkaar te knopen. De in mei 2017 verkozen president Moon Jae-in wil daarom in zijn economische politiek de mensen centraal stellen: een hoger minimumsalaris en pensioen, jobcreatie, steun aan KMO’s en meer sociale economie.

Kansen voor Vlaamse exporteurs

Door de toenemende vergrijzing en de toegankelijkheid van gezondheidszorg in Zuid-Korea zijn er mooie opportuniteiten voor zogeheten medtech-bedrijven. Denk hierbij aan medische apparatuur, farmaceutische producten, hoogwaardige diensten voor de healthcare-sector en innovatieve technologische oplossingen. De vraag naar hardware- en software-toepassingen beperkt zich niet enkel tot de medische sector, maar ook de Zuid-Koreaanse scheepsbouw, auto-industrie, financiële en milieusector zijn vragende partij. Kortom, Zuid-Korea is een uitstekende exportbestemming voor spelers die actief zijn in de domeinen van de vierde industriële revolutie: Internet of Things, Big Data analytics, 5G, cloud computing, 3D, artificiële intelligentie, groene IT-toepassingen, …

Zuid-Korea is een heel bergachtig land met dichtbevolkte metropolen, waardoor het sterk afhankelijk is van import van voedselvoorziening. Zo is er een nijpend tekort aan varkens- en rundsvlees, granen, veevoeders en gevogelte. Maar er zijn ook strenge invoerregelingen voor bepaalde producten. Op dit moment is Vlaamse export van pluimvee en rundsvlees naar Zuid-Korea bijvoorbeeld niet toegestaan. Hopelijk komt daar snel verandering in want de potentiële afzetmarkt is enorm. Daarnaast dient zich een groeiende markt voor gezonde en hoogwaardige voedingsproducten aan met een nieuwe en gevarieerde smaak, terwijl de Zuid-Koreanen ook grote voorstanders zijn van geïmporteerde degustatiebieren en andere “speciale” dranken.

Bevoorrechte handelspartner

Sinds juli 2011 regelt een vrijhandelsakkoord tussen de Europese Unie en Zuid-Korea de wederzijdse import en export. Bijna alle industrie- en landbouwproducten kunnen intussen vrij verhandeld worden. Bovendien pakte het akkoord ook belangrijke niet-tarifaire handelsbelemmeringen aan voor auto’s, farmaceutische producten, medische hulpmiddelen en elektronica. En leidde het tot een vooruitgang op het gebied van concurrentiebeleid en intellectuele eigendommen. Zo steeg de Europese export naar Zuid-Korea sinds het akkoord met 53%. Het eerste handelsverdrag van de EU met een Aziatisch land kent alleen meer winnaars.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Flanders Investment & Trade)

Meer info: www.flanderstrade.be.

Vier dingen die je moet weten over de Zuid-Koreaanse zakencultuur

1. Investeer voldoende tijd in duurzame relaties.

Zuid-Koreanen zijn trouwe handelspartners en verwachten ook van jou hetzelfde engagement. Neem je bovendien de tijd om je Zuid-Koreaanse handelspartners op te zoeken, dan heb je niet één maar twee streepjes voor.

2. Zakendoen in Zuid-Korea draait rond verticale hiërarchie en het tonen van respect binnen dat systeem.

Niet alleen voor zakenlui die een hoge functie bekleden in hun bedrijf, maar ook voor mensen die ouder zijn.

3. Punctualiteit is heel belangrijk.

Kom je vijf minuten te laat voor een meeting, dan begint je gesprek alvast met een valse noot. Zuid-Koreanen beschouwen het als een vorm van respectloosheid en nonchalance.

4. Zuid-Korea staat bekend om zijn uitstekende onderwijssysteem, maar ga er niet zomaar van uit dat je gesprekspartner Engels spreekt.

Een vertaler zorgt ervoor dat je kostbare tijd wint en je boodschap duidelijk wordt overgemaakt.