In het voorjaar van 2026 openen de provincie Antwerpen en Port of Antwerp-Bruges een nieuw belevingscentrum over de haven. “Havenwereld” vervangt het bestaande APB Havencentrum in Lillo, dat sinds het einde van het afgelopen schooljaar niet meer vanop zijn locatie in Lillo werkt, en Portopolis in Antwerpen.

Havenwereld zal de educatieve activiteiten van het provinciaal Havencentrum en de op het grote publiek gerichte activiteiten van Portopolis van Port of Antwerp-Bruges bundelen. De focus zal er liggen op interactieve beleving. Het blijft wel de voornaamste bedoeling om jongeren warm te maken voor een job in het havengebied alsook om een draagvlak voor de haven te creëren. Naast de maritieme en logistieke sector komen ook de industrie en thema's zoals de energietransitie en innovatie er aan bod. Niet alleen jongeren en scholen, maar ook gezinnen, toeristen en groepen zullen er welkom zijn. Tot aan de opening van het nieuwe belevingscentrum worden de puur educatieve activiteiten van het Havencentrum georganiseerd op andere locaties. De medewerkers vonden alvast een tijdelijk onderkomen in het Antwerpse provinciehuis.

Oud en nieuw

Havenwereld krijgt een prominente plaats op de Droogdokkensite in het historische deel van de haven, tussen het Kattendijkdok en de Schelde, veel dichter bij het stadscentrum dan Lillo. Het gebouw van ongeveer 2.500 m² wordt een combinatie van restauratie en nieuwbouw. Het gebouwencomplex is een ontwerp van het Nederlandse architectenkantoor Atelier Kempe Thill. Voor het renovatieluik tekent het gespecialiseerde Origin Architecture & Engineering. Dat betekent dat het ruwe, industriële karakter van de site overeind blijft. Voor de ontwikkeling van de beleving stelden het provinciebestuur en het havenbedrijf het Nederlandse Heijmerink-Wagemakers Vormgeversatelier aan. Om de beleving mee vorm te geven worden er participatietrajecten opgestart met jongeren, onderwijs- en havenspecialisten.

Het grondgebied van het Droogdokkeneiland behoort vandaag niet meer toe aan het Havenbedrijf, maar is weer overgedragen aan de stad Antwerpen.

De provincie investeert 11 miljoen euro voor de bouw. Voor de beleving en inrichtingen investeren de provincie en het Havenbedrijf 5 miljoen euro.

Invulling nog niet concreet

De belevingsruimte zal de hele eerste verdieping omvatten. In essentie wordt dit een flexibel in te vullen ruimte, onder een lichte stalen kapconstructie. In de verschillende deelruimtes zullen de bezoekers ondergedompeld worden in de diversiteit aan havenactiviteiten. Welke vormen dit concreet zal aannemen is nog niet duidelijk. Wel zullen scholen, naast een bezoek aan de belevingsruimte, ook interactieve workshops kunnen boeken. De bestaande propeller-werkplaats blijft in elk geval behouden en zal als centrale inkomhal fungeren. "Deze monumentale en authentieke industriële ruimte ademt maritieme sfeer en is letterlijk en figuurlijk een poort naar de achterliggende dokken en haven," zegt architect André Kempe. "De historische dienstwoningen worden opgenomen in de nieuwbouw. Het karakteristieke silhouet daarvan, met drie zadeldaken, is afgeleid van de dienstwoningen. De nieuwe gevels worden opgetrokken in robuuste bakstenen gevels. Zo sluiten ze aan bij de bestaande gebouwen en onderstrepen het industriële karakter van de site”.

De horeca, die een plaats krijgt in de te renoveren dienstwoningen met voortuin, moet zowel de bezoekers van Havenwereld als die van de andere onderdelen van de Droogdokkensite bedienen. De horeca en een aantal andere ruimten op de begane grond zullen toegankelijk zijn zonder ticket. De toekomstige horeca-uitbaters bepalen zelfstandig hun aantal arbeidsplaatsen.

Droogdokkeneiland

Het 18 hectaren grote Droogdokkeneiland in de buitenbocht van de Schelde is één van de zeven deelgebieden van de Scheldekaaien. Het bestaat uit een natuurlijke getijdenoever langs de Schelde en, landinwaarts, uit de negen oude droogdokken zelf. Een groot deel ervan, op de Schelde georiënteerd, krijgt een nieuwe, deels al gerealiseerde bestemming als groene uitwaaiplek. Om het achterliggende gebied te beschermen tegen wateroverlast legt De Vlaamse Waterweg een nieuwe dijk aan. Die krijgt een veilige hoogte van 1 meter boven het bestaande kaai-oppervlak. De rest van de site moet een ontmoetingsplek worden, gericht op beleving van maritiem erfgoed, havenerfgoed en de havendynamiek. De buitenruimte wordt ingevuld met historische schepen en industrieel erfgoedmateriaal uit de collectie van het Museum aan de Stroom (MAS) en zal zo de andere onderdelen met elkaar verbinden.