Het actieterrein van het 105 jaar oude Duitse familiebedrijf, historisch actief in de klassieke verwarmingstechnologie (olieketels in eerste instantie, later ook gasketels) is, in het kader van de energietransitie, in de voorbije jaren opgeschoven van de zuivere verwarmingstoepassingen naar een totaalaanbod voor klimaatregeling binnen een gebouw, dit zowel residentieel als industrieel. Onder impuls van de vierde generatie, in casu Max Viessmann, hanteert het familiebedrijf (of multinational, zo u wil) een “3D”-strategie, geschraagd door de pijlers Decarbonisering, Decentralisatie en Digitalisering.

Digitalisering heeft niet enkel betrekking op de interne bedrijfsactiviteiten en -processen maar wordt ook doorgetrokken naar het productmatige. Centraal in die aanpak staat het centrale digitale besturingsplatform One Base, dat de verschillende componenten binnen een hedendaags klimaatbeheersysteem op intelligente wijze connecteert. Denk daarbij aan fotovoltaïsche installaties, batterij-opslag, warmtepompen en/of ventilatie en laadpalen.

Viessmann is overtuigd dat het hedendaags elektrisch aanbod het hele spectrum moet afdekken. Dat verklaart ook waarom het bedrijf, in het vooruitzicht van de doorbraak van EV’s, zijn herintrede maakt op de laadpalenmarkt. Het ging daartoe een partnership aan met het Turkse Vestel (Manisa) dat laadpalen onder het Viessmann-label zal aanmaken die ook met het One Base-platform zullen worden gekoppeld.

Duurzaamheid zit dan weer ingebakken in het DNA van Viessmann. “Die maatschappelijke verantwoordelijkheid, vervat in de company baseline “We create living spaces for generations to come”, blijft niet beperkt tot het sloganeske maar vindt zijn beslag in de hele bedrijfsstrategie”, benadrukt Leroy. “Zowat tien jaar terug puurde Viessmann zowat 100% van zijn omzet uit oplossingen gerelateerd aan fossiele technologie (olie- en gasketels). Dat aandeel is inmiddels gehalveerd tot zowat de helft. De vorig jaar herziene 2020-2025 strategie stelt dat tegen 2025 alle Viessmann-toestellen op niet-fossiele brandstoffen moeten kunnen draaien (elektriciteit, waterstof, biobrandstoffen, …)”, wordt daaraan toegevoegd.

Derde luik in de kernstrategie is Decentralisatie. Dat verwijst naar de decentrale productie van energie, met vandaag fotovoltaïsche installaties als voornaamste trekker. In de toekomst wordt daarvoor ook op gasvormige ontwikkelingen gerekend. Zo worden de Viessmann-ketels vanaf 2025 allemaal waterstof-ready. Op vandaag kunnen alle toestellen al draaien met een mix van 20% waterstof, de grote industriële ketels (Vitomax) zelfs integraal op H2. “In functie van de duurzame waterstofproductie en de vereiste aanpassingen aan het net zou de overheid kunnen overschakelen van aardgas naar waterstof. Die omschakeling vond al twee keer plaats: van stadsgas naar aardgas en van laag- naar hoogcalorisch gas. In het licht van de verduurzaming van het gebouwenpark is de omschakeling van (gemengd) hoogcalorisch gas naar waterstof dus niet ondenkbeeldig”, weet Leroy.

Recordjaar

Viessmann België zette vorig jaar een recordomzet van 108 miljoen euro neer ondanks de kwakkelende PV-markt en de gezondheidscrisis. Voor 2022 mikt het bedrijf op 115 miljoen euro. Het rekent daarvoor in het bijzonder op de eind vorig jaar gelanceerde Vitocharge-batterijen, die sinds kort in Frankrijk onder eigen label in een eigen fabriek worden gebouwd, en de terug aantrekkende PV-markt.

Naast zijn hoofdkantoor in Zaventem heeft Viessmann België, dat 175 medewerkers telt, filialen in Roeselare (verkoopskantoor) en Welkenraedt (distributiecentrum voor België en Nederland en centrale dienst na-verkoop).

Vierlagig aanbod

Viessmann biedt alle mogelijke oplossingen voor klimaatbeheersing aan (verwarming, koeling en ventilatie), waarbij het bedrijf het hele spectrum afdekt: van de kleinste residentiële toepassing en oplossingen voor collectiviteiten (rusthuizen, scholen, woonzorgcentra, …) tot de grootste industriële applicaties, althans wat verwarming betreft (lees: stoomketels, nvdr.).

Bovenop dat productaanbod situeert zich het eerder vermelde centraal regelplatform One Base.

Een derde laag bestaat uit digitale diensten, die allerhande vormen kunnen aannemen, gaande van de ondersteuning van installatiebedrijven tot diensten voor de gebruiker dankzij de onderlinge koppeling van de producten. Denk bijvoorbeeld aan een app die een overzicht biedt van de verschillende installaties en bovenop opvolgings- en sturingsfunctionaliteiten binnen bereik brengt. “Dankzij de data die we uit One Base capteren (EV, opslagbatterij, warmtepomp, …) kunnen we een efficiënt energiebeheer neerzetten dat verder gaat dan wat de doorsnee-markt te bieden heeft en tevens instaan voor preventief onderhoud en dies meer”, zo nog de managing director.

Toplaag in het aanbod zijn de value-added services, waarvan er voornamelijk omwille van de wettelijke beperkingen, nog maar één in België is uitgerold, met name het vorig jaar onder de noemer Viessmann Comfort gelanceerde “Heat-as-a-Service”. Dat verkoopt niet langer verwarmingsoplossingen, maar verhuurt ze.

Christophe Leroy: “Inmiddels tekenden we een honderdtal referenties op, voornamelijk residentieel. Sinds begin dit jaar krijgen we evenwel meer offerte-aanvragen voor “Heat-as-a-Service” binnen voor collectieve installaties (grotere ketels of warmtepompen). Initieel bleef Viessmann Comfort beperkt tot individuele residentiële toepassingen, maar thans verruimen we het aanbod (niet langer alleen olie-of gasketels, maar ook warmtepompen, en batterijen) en met een andere type klanten (collectiviteiten)”.

Warmtepomp essentieel in energietransitie …

De eerste ontwikkeling van de warmtepompen vond plaats in de jaren ’70 van de vorige eeuw. Pas zowat vijftien jaar terug is die markt tot ontbolstering gekomen, aanvankelijk in Scandinavië om geleidelijk naar West-Europa af dalen. In wezen vond de echte doorbraak van de warmtepomptechnologie pas vijf à tien jaar terug plaats.

In zijn thuisbasis in Allendorf is Viessmann al langer met warmtepompen actief. In Polen waar eind 2019 Kospel, producent van doorstroom-boilers, elektrische boilers en DHW-cilinders werd overgenomen, heeft het bedrijf een eigen fabriek, waar inmiddels ook de productie van een overgenomen Zwitserse fabrikant van grote waterpompen (Vitocal 300) plaats vindt. De productie-eenheid focust voornamelijk op geothermische collectieve tertiaire toepassingen. Op dezelfde site heeft Viessmann een mega-investering in uitvoering in een tweede fabriek, die zich zal toespitsen op toepassingen voor de residentiële markt (4-17 kW).

Warmtepompen kaderen in de hang naar elektrificatie als snelste manier om CO2-uitstoot te voorkomen en laten zich vlot integreren in een breder kader van energiebeheer binnen een gebouw. Vooralsnog ging het evenwel om residentiële waterpompen voor lage temperatuurtoepassingen (tot 50°) die bijzonder geschikt waren voor nieuwbouw of goed gerenoveerde woningen. Voor bestaande gebouwen, waar vaak met radiatoren wordt gewerkt, zijn traditionele warmtepompen niet geschikt en bedrijfseconomisch niet te verantwoorden omwille van onvoldoende rendement. “Met de nieuwe Vitocal 150-250 reeks brengen we hierin verandering. De nieuwe warmtepompen kunnen tegen 70° werken en bijgevolg op korte termijn bestaande woningen helpen te verduurzamen. Ze kunnen bovendien naar hele lage temperaturen omschakelen zonder gevoelig rendementsverlies. Bovendien werken de buiten-units op propaan-aangedreven koelmiddelen met een heel lage GWP (global warming potential”)”, onthult de managing director.

De introductie van nieuwe warmtepompen kon qua timing moeilijk beter. Zo werd onlangs de BTW op dergelijke toestellen van 21% naar 6% verlaagd en werd ook het betoelagingskader opwaarts herzien. Maar de voornaamste game changer blijken “de uit de pan swingende olie- en gasprijzen en de oorlog in Oekraïne. De installateurs worden momenteel overstelpt met vragen van mensen die van hun bestaande olie- en gasketel afwillen,” weet onze gesprekspartner.

… maar niet alleen zaligmakend

Toch is Christophe Leroy er zich van bewust dat om een succesvolle energietransitie neer te zetten, er op verschillende assen zal moeten worden gewerkt. “Elektrificatie is de snelle manier maar zal op zich niet volstaan,” luidt het. “Moleculaire gasoplossingen zullen op de lange termijn even noodzakelijk zijn. De elektrische oplossingen zijn immers geschikt voor de overbrugging dag/nacht, niet voor zomer/winter. En ook een doorgedreven renovatie van het gebouwenpark is een conditio sine qua non om CO2-neutraliteit in 2050 te bereiken. Vraag is evenwel of er voldoende “handen” voorradig zijn om de renovatie-operatie tijdig tot een goed einde te brengen. Tachtig procent van de gebouwen van 2050 staan er vandaag al. De huidige renovatiegraad in België blijft beneden 1%. Om een (grondige) renovatie-operatie binnen de voorziene tijdsspanne te realiseren, is op zijn minst een verdrievoudiging van de huidige inspanningen nodig, zo klinkt het tot slot.