Een verhaal uit de praktijk. In een behoorlijk succesvol familiebedrijf kwam de schoonzoon in de onderneming werken. Even later werd hij tot bedrijfsleider benoemd, want hij bleek bekwaam en succesvol. Maar zoals dat soms gaat met mensen, steeg het succes hem naar hoofd.

De ideale schoonzoon ontpopte zich tot een hatelijke zonnekoning. Hij hield geen rekening met de aanzwellende kritiek op zijn beslissingen en etaleerde een houding van “doe mij maar na”. Nochtans was die kritiek hoe langer hoe meer gerechtvaardigd.

Er kwam sleet op de aanpak van de schoonzoon en het familiebedrijf kwam in de rode cijfers terecht. Tot overmaat van ramp verlieten enkele bekwame, maar volledig uitgebluste managers het bedrijf.

De pater familias werd van alle kanten gewaarschuwd dat het bedrijf door toedoen van zijn schoonzoon stilaan om zeep werd geholpen. Maar hij bedekte telkens de fouten van zijn schoonzoon met de mantel der liefde. Daarmee geconfronteerd, zei hij vol emotie niet te kunnen ingrijpen omwille van de liefde voor zijn dochter, of beter de schrik om die liefde te verliezen. Dat stond een noodzakelijke bedrijfsmatige beslissing in de weg.

Moraal van het verhaal

Uit wat voorafgaat blijkt dat je maar beter geen schoonfamilie in het familiebedrijf binnen haalt. Zelfs niet als de persoon perfect past bij het aanwervingsprofiel dat je voor ogen hebt. Dus ook niet als de job op zijn of haar lijf geschreven lijkt. Van zodra het wat minder vlot draait - of helemaal fout loopt - kun je geen kant meer uit zonder je bloedverwanten, nota bene je eigen vlees en bloed, zwaar te kwetsen.

En dan zwijgen we nog over de problemen bij een eventuele echtscheiding. Finaal is het familiebedrijf daar het slachtoffer van. Immers, bij zo’n situatie komen veel emotionele toestanden kijken die jarenlang kunnen aanslepen.

Relationele ethiek

Eén van de fundamenten van een familiebedrijf is de relationele ethiek, de mate waarin familieleden constructief en relationeel met elkaar kunnen blijven communiceren, ook als de emoties hoog oplopen. Wel, in bovenstaand voorbeeld, komt die relationele ethiek ernstig in het gedrang. Het familiebedrijf wankelt op zijn fundamenten.

Maar wat is dan de oplossing? Maak je familie al in een heel vroeg stadium duidelijk dat schoonfamilie nooit in het bedrijf mag komen werken en schep daardoor geen precedenten. Beter nog: neem het principe met zoveel woorden op in het familiecharter (het reglement van inwendige orde). Herhaal die boodschap en verduidelijk op een positieve wijze aan je (schoon)familie waarom je zo denkt en handelt.

Dit gezegd zijnde, besteed wel voldoende aandacht aan goedbedoelde opmerkingen van de schoonfamilie. Als buitenstaanders kunnen ze vaak objectief de vinger leggen op zere familiale plekken. Ze worden in hun commentaren immers niet gehinderd door de warme “mantel der familiale liefde”.

Als je op een bepaald ogenblik als bedrijfsleider verplicht wordt om een aangetrouwd familielid te ontslaan, is dat een pijnlijke affaire. Niet alleen binnen het bedrijf en (schoon)familie, maar ook naar buiten toe. Klanten en toeleveranciers beginnen zich vragen te stellen over een bedrijf waar men een schoonfamilielid op straat zet. Zoiets is slecht voor het imago van het bedrijf. Conclusie is: hou de koude kant buiten het familiebedrijf, want anders kan je het daar behoorlijk warm van krijgen.

Tot slot geldt het advies ook voor het aanwerven van familieleden van niet-familiale sleutelmedewerkers: doe dat niet! Je krijgt er vroeg of laat problemen mee. Want als je het familielid van de sleutelmedewerker de laan moet uitsturen omdat hij of zij niet voldoet, dan verlies je meestal ook de samenwerking of verstandhouding met die goede medewerker, …

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Guy Jans, adviseur familiebedrijven (Hancon B.V.B.A., Heusden-Zolder).

Meer info: 0475/75.84.83 of www.hancon.be.