Sinds 1 april varen de drie Oost-Vlaamse proefcentra voor aardappelteelt, groenteteelt en sierteelt onder de gezamenlijke vlag van Viaverda. De fusie zal bijdragen tot een versterkte ondersteuning van de leden en een bundeling van kennis en expertise, zonder dat aan de teeltgerichte en laagdrempelige aanpak geraakt wordt, verzekert directeur Bruno Gobin.

Het Oost-Vlaamse Proefcentrum voor Sierteelt (PCS), dat sinds 2008 ook groenaanleg en -onderhoud als volwaardige pijler uitbouwde, het Proefcentrum voor de Groenteteelt (PCG) en dat voor de aardappelteelt (PCA) zetten met de oprichting van Viaverda een nieuwe groeistap, onderstreept Bruno Gobin. “Wij bundelen onze zeer complementaire expertise, vergroten zo onze kennisbasis en beschikken voortaan over meer experten per thema. Die kruisbestuiving en efficiëntieslag zal ons in staat stellen om de Vlaamse land- en tuinbouwers en groenvoorzieners nog beter te ondersteunen in hun ondernemerschap en hen in hun groei bij te staan met praktijkgerichte innovatie en pragmatische oplossingen voor hun uitdagingen op het veld en in de serre. Daar is het ons om te doen. Wij zijn uit de sector geboren en worden vanuit de sector gedragen en gestuurd. In onze raad van bestuur zitten bijna uitsluitend telers, die ook goed vertegenwoordigd zijn in onze technische comités. Dat zal met Viaverda niet anders zijn.”

Ervaring en onderzoek

Elk expertisecentrum kon al bogen op een decennialange ervaring in zijn eigen werkterrein. PCS ontstond in 1954, PCG kwam tot stand in 1977 en PCA bestaat sinds 1992. Zij groeiden uit tot toegankelijke kennisaanbieders voor ondernemers in hun respectieve sectoren en tot betrouwbare onderzoekspartners. De drie private V.Z.W.’s maken deel uit van het Vlaams netwerk Praktijkcentra Plant, dat een twaalftal gespecialiseerde kennisplatforms verenigt. Zij kunnen voor hun werking rekenen op toelagen van zowel de Vlaamse als de provinciale overheid.

Viaverda steekt van wal met 2.600 leden en een 90-tal personeelsleden, waarvan een derde voor onderzoek wordt ingeschakeld. De twee onderzoeks- en demonstratiesites in Destelbergen (voor sierteelt en groenaanleg) en Kruisem (voor groente- en aardappelteelt), samen goed voor een 40-tal hectaren proefterreinen, blijven behouden. In Kruisem beschikt Viaverda ook over een ISO-gecertificeerd labo voor bodemanalyses.

“In het onderzoekslandschap staan wij het dichtst bij wat in de bedrijven gebeurt”, licht Bruno Gobin toe. “Academisch onderzoek is toekomstgericht, maar soms moeilijk te vertalen naar de werkvloer. Toegepast onderzoek zoals dat bij ILVO staat daar al een stap dichter bij. Maar wat wij doen, is volledig praktijkgericht en bovendien in ruime mate vraaggedreven door onze leden, vanuit onze overtuiging dat innovatie en vooruitgang in elke sector vanuit de ondernemers vertrekken. Wij zorgen er dan voor dat innovatievragen snel bij de juiste onderzoeker terechtkomen.”

Samenwerking met alle stakeholders

Viaverda werkt met alle betrokken partijen samen, benadrukt de directeur: van landbouwscholen, hogescholen, universiteiten en wetenschappelijke instellingen in binnen- en buitenland tot toeleveranciers, sectororganisaties en overheden, via netwerken zoals Agrolink Vlaanderen, Technopool Sierteelt en de Green Deals in groenvoorziening… “want elk van deze stakeholders heeft een impact op de landbouwer, tuinbouwer of groenvoorziener en zijn ondernemerschap”.

Viaverda zal al die paden blijven bewandelen om nieuwe ideeën en kennis af te toetsen aan de praktijk en te vertalen naar “concrete, haalbare en commercieel interessante toepassingen op bedrijfsschaal”, laat Bruno Gobin optekenen. Opgedane ervaring wordt geregeld met de leden gedeeld via studiedagen, proefveldbezoeken en vormingsmomenten. Destelbergen en Kruisem zijn bovendien “open huizen” waar telers kunnen binnen stappen om informatie op te vragen of de stand van zaken in een bepaald onderzoek na te gaan.

Woelige tijden

De fusie stond al langer in de steigers, maar komt er op een moment waarop de landbouwsector woelige tijden meemaakt en boeren met hun tractoren de straat optrekken om te protesteren tegen wat zij een onhoudbare situatie noemen.

“Niemand betwist de nood aan een goede regelgeving of aan een verlaging van de ecologische impact van land- en tuinbouw. Land- en tuinbouwers zijn al decennia lang als gedreven ondernemers op zoek naar oplossingen voor uitdagingen als energie, milieu, water, bemesting, biologische alternatieven. Sinds de vorige eeuw is enorme vooruitgang geboekt in die domeinen”, geeft Bruno Gobin aan. “We zijn echter op een punt gekomen waar de administratieve verplichtingen doorgeslagen zijn naar regelneverij. Telers willen als ondernemers ook hun activiteiten kunnen uitbreiden maar botsen steeds vaker op regulitis en controlitis. Onze leden ervaren dat als een rem op hun ondernemerschap. De klimaatverandering zet bovendien tal van zaken op scherp en creëert een context waarin gangbare praktijken en regels niet meer toepasbaar zijn, bijvoorbeeld wanneer aanhoudende regenval bewerking van velden en akkers maandenlang onmogelijk maakt. De sector is en blijft vragende partij voor werkbare oplossingen”.

Diversiteit

De diversiteit van de sector wordt onderschat, voegt de directeur van Viaverda daar aan toe. “Onze leden gaan van grote akkerbouwers die honderden hectaren bewerken, en wereldspelers in hun vakgebied tot familiale KMO’s en kleine zelfpluktuinen. Wij werken voor het hele spectrum en volgen onze leden in het traject dat zij voor zichzelf uitstippelen. Wij zijn heel actief rond onderwerpen als klimaatmitigatie en -adaptatie. Maar dan moet je voor elke situatie ook de juiste oplossing naar voor schuiven”” Viaverda zou daarvoor een nieuwe hefboom moeten worden.